زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

عبدالرزاق صنعانی






ابوبکر عبدالرزاق بن همام صنعانی (۱۲۶-۲۱۱ق)، محدثی ثقه، مفسر، از بزرگان و مفاخر شیعه و از اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) و بنابر نقلی صحابی امام جواد (علیه‌السّلام) در قرن دوم و سوم هجری قمری در یمن بود. وی از امام محمدباقر و امام جعفر صادق (علیهما‌السّلام) روایت نقل کرده است.


۱ - معرفی اجمالی



ابوبکر عبدالرزاق بن همام بن نافع حمیری یمانی صنعانی، در سال ۱۲۶ق در صنعا، از شهرهای یمن به دنیا آمد و از موالی حمیر و صحابی امام صادق (علیه‌السّلام) بود. بعضی وی را صحابی امام جواد (علیه‌السّلام) هم می‌دانند. او از امام محمد باقر و امام جعفر صادق (علیهما‌السّلام) روایت دارد.
[۳] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۱۵۰.
همچنین از معمر بن راشد، سفیان بن عیینه و احمد بن حنبل روایت کرده و احمد بن حنبل و یحیی بن معین از او روایت کرده‌اند. رجال‌شناسان او را ثقه، از بزرگان و مفاخر شیعه، مفسر و محدثی حافظ معرفی کرده‌اند. تفسیر او از قدیمی‌ترین تفاسیر شیعه می‌باشد. وی مدت هشت سال از ایام حیات امام جواد (علیه‌السّلام) را درک کرد و در آخر عمرش نابینا شد و در سال ۲۱۱ق در یمن از دنیا رفت.

۲ - تالیفات



آثار او عبارت‌اند از: المغازی السنن تزکیة الارواح عن مواقع الافلاح الامالی
[۱۱] شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۸۴.
الجامع الکبیر المصنّف (المسند) و تفسیر القرآن که این تفسیر را طبری روایت کرده است.
[۱۶] بهبهانی، محمدباقر، تعلیقة منهج المقال، ص۱۹۳.
[۲۲] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۳۷۵.


۳ - پانویس


 
۱. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۱۶.    
۲. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۲۶۷.    
۳. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۲، ص۱۵۰.
۴. ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۳، ص۲۱۶.    
۵. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۶، ص۱۵۴.    
۶. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۲۸۱.    
۷. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۲۵۰.    
۸. ابن حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۴۱۲.    
۹. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۵۴۸.    
۱۰. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۵۶۶.    
۱۱. شیخ طوسی، الفهرست، ص۲۸۴.
۱۲. کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۵، ص۲۱۹.    
۱۳. نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۲۸۲.    
۱۴. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، ج۶، ص۱۳۰.    
۱۵. ابن ابی حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۶، ص۳۸.    
۱۶. بهبهانی، محمدباقر، تعلیقة منهج المقال، ص۱۹۳.
۱۷. امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۴۷۱.    
۱۸. داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، ج۱، ص۳۰۲.    
۱۹. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۵۲.    
۲۰. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۷۱۱.    
۲۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۲۸۵.    
۲۲. کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۳۷۵.
۲۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۱، ص۲۷، ش ۳۷۸۶.    


۴ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۴۴۴، برگرفته از مقاله «عبدالرزاق صنعانی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.